Czym są obligacje

Obligacja jest to dłużny instrument finansowy (papier wartościowy), w którym jedna strona, zwana emitentem obligacji, stwierdza, że jest dłużnikiem drugiej strony, zwanej obligatariuszem (właścicielem obligacji). Emisja obligacji jest formą zaciągnięcia kredytu.

• Kredytodawcą jest obligatariusz, czyli właściciel obligacji.
• Kredytobiorcą jest emitent obligacji.

Emitent (np. Skarb Państwa, Gmina, przedsiębiorstwo) zobowiązuje się wobec właściciela obligacji do wykupu obligacji, na określonych warunkach (tj. w określonym terminie i po zapłaceniu wynagrodzenia za pożyczone pieniądze). Wynagrodzeniem za pożyczone pieniądze są najczęściej odsetki, których wysokość (sposób wyliczenia) określa dokument emisyjny. Szczególną formą obligacji są tzw. obligacje zerokuponowe - w takim rodzaju obligacji wynagrodzeniem dla obligatariusza nie są odsetki ale zakup obligacji po cenie niższej od ceny nominalnej (tzw. zakup z dyskontem). Inny rodzaj obligacji to obligacje zamienne, emitowane przez wybrane spółki. Obligacja zamienna uprawnia obligatariusza do zamiany (na określonych w dokumencie emisyjnym zasadach) obligacji na akcje emitenta.

Inwestycje w obligacje możemy utrzymywać do dnia wykupu lub wcześniej sprzedać je osobie trzeciej. W Polsce obrót obligacjami organizowany jest m.in. na rynku Catalyst, organizowanym przez GPW.

• cena emisyjna - jest to cena, po której obligacja jest sprzedawana w momencie emisji- sprzedaży pierwszemu właścicielowi.
• oprocentowanie - określa wielkość odsetek od zaciągniętego kredytu; wyrażone jest ono w procentach wartości nominalnej (lub np. wzoru, w którym oprocentowanie uzależnione jest od jakiejś zmiennej np. stawki WIBOR, inflacji itd) - zwykle odsetki płacone są regularnie, np. co rok, co pół roku, co kwartał.
• termin wykupu - jest to termin, w którym emitent zobowiązany jest dokonać wykupu, tzn. zwrócić zaciągnięty kredyt właścicielowi obligacji.
• wartość (cena) nominalna - jest to wartość, którą emitent zwraca w dniu wykupu.
• kurs obligacji notowanych na rynku wtórnym, np. na Catalyst – procentowa wielkość gdzie 100% jest równe jej wartość nominalnej.

Obligacje możemy podzielić ze względu na emitenta:

• obligacje skarbowe, emitowane przez Skarb Państwa
• obligacje przedsiębiorstw
• obligacje komunalne (emitowane przez gminy, związki gmin)

Podział obligacji ze względu na oprocentowanie:

• obligacje o stałym oprocentowaniu (np. DOS, SP, PS, DS, WS)
• obligacje o zmiennym oprocentowaniu (np. TZ, DZ, WZ, COI)
• obligacje zerokuponowe (np. OK)

Dokonując inwestycji w daną obligację wybieramy zwykle między małym zyskiem z małym poziomem ryzyka, a dużym (potencjalnym) zyskiem i dużym poziomem ryzyka. Możliwy do osiągnięcia zysk rośnie wraz z poziomem ryzyka inwestycji. Nie inaczej jest w przypadku obligacji. Ryzyko zależy od wiarygodności podmiotu jakiemu pożyczamy pieniądze. Podmioty które budzą wysokie zaufanie (np. Skarb Państwa, mało zadłużone i dochodowe przedsiębiorstwa) oferują obligacje z niższym oprocentowaniem. Podmioty małe, mocno zadłużone, by znaleźć nabywców swoich obligacji muszą zwykle zaoferować odpowiednio wyższe wynagrodzenie za pożyczane pieniądze.

Możemy wybierać pomiędzy obligacjami zabezpieczonymi, które zazwyczaj oferują niższe oprocentowane, a atrakcyjniej oprocentowanymi obligacjami niezabezpieczonymi (emitent obligacji niezabezpieczonych musi bowiem zachęcić inwestorów do podjęcia większego ryzyka związanego z możliwością swojej niewypłacalności, poprzez zaoferowanie nabywcy wyższego oprocentowania).